บ้านแพง

บ้านแพง  ต.แพง  อ.โกสุมพิสัย  จ.มหาสารคาม  ตั้งอยู่ห่างจากตัวจังหวัดมหาสารคามไปทางทิศตะวันตก 37 กิโลเมตร  ห่างจากอำเภอโกสุมพิสัย 9 กิโลเมตร  ตั้งอยู่ริมถนนสายมหาสารคาม – ขอนแก่น บ้านแพงเป็นหมู่บ้านที่อยู่ริมบึงแพง มีพื้นที่ทั้งหมด 8,116 ไร่  บริเวณรอบ ๆ หมู่บ้านจะเป็นทุ่งนา  ที่ราบลุ่มกว้างใหญ่  บ้านแพงแบ่งเป็น  5 หมู่บ้าน คือ  หมู่ที่ 1, 9 , 11 , 13 และ 14  ประชากรทำนาเป็นอาชีพหลัก  ทอเสื่อเป็นอาชีพเสริม  อาศัยน้ำฝนในการทำนาและปลูกกก

   

         บ้านแพงเป็นหมู่บ้านเก่าแก่หมู่บ้านหนึ่ง  ตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2366  เมื่อ 179 ปีมาแล้ว  เริ่มแรกของการตั้งหมู่บ้าน  ราษฎรส่วนใหญ่อพยพมาจากบ้านงิ้ว  บ้านโนนซึ่งอยู่ในอำเภอวาปีปทุมในปัจจุบัน  โดยมีผู้นำในกลุ่ม  คือ  คุณพ่อสุริโย ขำวาปี  อพยพมาอยู่ครั้งแรกประมาณ 20 ครัวเรือน  มาตั้งถิ่นฐานครั้งแรกที่คุ้มบ้านแพง  เรียกว่า  กลุ่มบ้านแพง  อาศัยอยู่แถบวัดชัยมงคลหรือที่ชาวบ้านเรียกว่า  วัดใต้  สาเหตุที่ชื่อบ้านแพง  โดยถือเอาชื่อต้นไม้  คือ  ต้นแพง  ซึ่งเป็นไม้ยืนต้นชนิดหนึ่ง  ได้ขึ้นเป็นจำนวนมากรอบ ๆ หมู่บ้าน  ต้นแพงจึงกลายเป็นสัญลักษณ์ของหมู่บ้านนี้ไป  เมื่อตั้งหมู่บ้านนี้ได้ประมาณ 10 ปี  ชาวบ้านได้สร้างวัดชัยประสิทธิ์ขึ้น  เพื่อจะได้ทำพิธีกรรมทางศาสนาพุทธของชาวบ้านแพงต่อไป

ต่อมาได้มีชาวบ้านจากหมู่บ้านท่าสวนยาง  มีเชื้อสายมาจากหลวงพระบาง  ได้อพยพมา
อยู่บ้านแพงอีก  เพราะถิ่นเดิมเดือดร้อน  เนื่องจากเกิดภาวะฝนแล้ง  ชาวบ้านที่มาอยู่ใหม่  ได้มาอยู่ทางทิศตะวันตกของชาวบ้านที่มาอาศัยอยู่ก่อน  โดยมีผู้นำในกลุ่มนี้  คือ  อุปฮาดระวัง  ดังนั้น  บ้านแพงจึงได้แยกออกเป็น 2 คุ้ม  คือ  คุ้มบ้านแพงกับคุ้มสำโรง  และได้มีการเลือกหัวหน้าหมู่บ้านขึ้นเป็นผู้นำของหมู่บ้าน  ประชากรก็เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อมีประชากรเพิ่มมากขึ้น  จำนวนครัวเรือนมากขึ้น  ทางราชการจึงประกาศตั้งให้บ้านแพงเป็นตำบลแพง  อำเภอโกสุมพิสัย  จังหวัดมหาสารคาม  เมื่อ พ.ศ. 2410

          หมู่บ้านแพงเป็นหมู่บ้านที่มีถนนสายโกสุมพิสัย – ขอนแก่น ผ่านกลางหมู่บ้านทั้งสองข้างทาง จะมีผลิตภัณฑ์วางขายที่ศูนย์รวมกลุ่ม และมีร้านอาหารบ้านแพงริมทาง ตั้งอยู่หน้าบึงบ้านแพง การรวมเป็นกลุ่มในการผลิตเสื่อทอเพื่อเป็นการรวมชาวบ้านในท้องถิ่นให้ได้มีงานทำ  และเพื่อให้ผลิตภัณฑ์ได้จำหน่ายได้อย่างรวดเร็วยิ่งขึ้น  เพราะเมื่อมีการรวมกลุ่มกันแล้วจะทำให้เสื่อบ้านแพงเป็นที่รู้จักมากขึ้น  เป็นจุดสนใจต่อผู้เดินทางผ่านไปมามากขึ้น  แหล่งผลิตเสื่อทอในหมู่บ้านแพงนั้น  มีอยู่ 2 กลุ่มใหญ่ ๆ ด้วยกัน  คือ  กลุ่มทอเสื่อกกบ้านแพง และกลุ่มสตรีสหกรณ์บ้านแพง  ผลิตภัณฑ์ของทั้ง 2 แหล่งนี้จะมีความเหมือนกันมาก  ทั้งรูปแบบการผลิต ราคา  และตัวผลิตภัณฑ์
วัดในบ้านแพงมีทั้งหมด 4 วัด  คือ  วัดป่าสามัคคีธรรม  วัดโนนอ้อมแก้ว  วัดชัยมงคล  และวัดชัยประสิทธิ์  นับว่าเป็นหมู่บ้านที่มีวัดจำนวนมากเลยทีเดียว  แต่ละวัดนั้นมีความสวยงามโดยเด่นด้วยกันทั้งสิ้น  ซึ่งชาวบ้านได้สร้างขึ้นเพื่อจะได้ทำพิธีกรรมทางพุทธศาสนา  วัดเป็นตัวบ่งชี้ถึงความเจริญ  บ้านแพงมีวัดจำนวนมากจึงสามารถบอกได้ว่าบ้านแพงมีความเจริญ  และชาวบ้านก็มีความเจริญทางจิตใจด้วย
วัดป่าสามัคคีธรรม  หรือที่ชาวบ้าน  เรียกว่า  วัดป่าตั้งเป็นวัดแต่ปี พ.ศ. 2445  เมื่อ 100 ปีมาแล้ว  โดยมีพระอาจารย์บุญมี   ภายในวัดมีพระอุโบสถที่สวยงามวิจิตรตระกาลตา  เป็นจุดเด่นที่น่าสังเกตของผู้ผ่านไปมา  ศาลาการเปรียญขนาดใหญ่  โรงเรียนปริยัติธรรม  วัดป่าสามัคคีธรรมตั้งอยู่หมู่ที่ 11  ห่างจากวัดชัยประสิทธิ์ 2 กิโลเมตร

 วัดโนนอ้อมแก้ว  เป็นสาขาของวัดชัยมงคล  ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2434 เมื่อ 111 ปีมาแล้ว เจ้าอาวาส  คือ  พระครูมงคล  ชัยกุล   สมัยก่อนเป็นที่สาธารณะ  มีเนื้อที่ 8 ไร่  ต่อมาได้ถมที่เพิ่มขยายเป็น 25 ไร่  ตั้งอยู่หมุ่ที่ 13  ติดริมบึงแพง  มีพระพุทธรูปใหญ่  ซึ่งสร้างขึ้นเป็นที่สักการะบูชาของคนในหมู่บ้าน  สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2522 

วัดชัยมงคล  เป็นวัดใหญ่แห่งหนึ่งในบ้านแพงตั้งเป็นวัดแต่ปี พ.ศ. 2445  เมื่อ 116 ปีมาแล้ว  ตั้งอยู่หมู่ที่ 13  ติดริมบึงแพง  อยู่ทางตอนใต้ของบ้านแพง  ชาวบ้าน  เรียกว่า  วัดใต้  เจ้าอาวาส  คือ  พระครูมงคล ชัยกุล มีศาลาการเปรียญที่มีความใหญ่โต  ภายในวัดมีความสงบร่มรื่นเหมาะกับการปฏิบัติธรรมเป็นอย่างมาก
 

วัดชัยประสิทธิ์  เป็นวัดที่มีความเก่าแก่มากที่สุดในบ้านแพง  ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2376  เมื่อ 169 ปีมาแล้ว  ตั้งอยู่หมู่ 1  ติดริมบึงแพง  อยู่ทางตอนเหนือของบ้านแพง  ชาวบ้านเรียกว่า  วัดเหนือ  เจ้าอาวาส  คือ  พระครูพิทักษ์  ชัยประสิทธิ์

 บึงแพงมีเนื้อที่ 970 ไร่  นับว่าเป็นบึงที่มีความกว้างใหญ่มากทีเดียว  ครอบคลุมพื้นที่ 3 หมู่บ้าน  คือ  1 , 11 และ 13  เป็นบึงที่มีน้ำใสสะอาด  ชาวบ้านสามารถน้ำน้ำมาใช้อุปโภคบริโภค  ปลูกผัก  ทำน้ำประปา  มีนกเป็ดน้ำจำนวนมากอาศัยอยู่ในบึงนี้  แต่บริเวณติดสะพานได้กั้นเนื้อที่ไว้ 80 ไร่  เพื่อไม่ให้ชาวบ้านยิงนก  ตกปลาในบริเวณบึงแพง  นับว่าเป็นการอนุรักษ์ที่ดีอีกทางหนึ่ง

ริมบึงแพงติดถนนสายมหาสารคาม-ขอนแก่น  ก็มีร้านอาหารจำนวนมากมายที่ได้เปิดโอกาสให้ผู้ผ่านไปมาได้แวะชมความสวยงามของบึงแพงด้วยบ้านแพงมีร้านอาหารจำนวนมากมาย  อาหารส่วนมากจะเป็นอาหารอีสานซึ่งมีการทำที่ง่าย  รสชาติอร่อย  ราคาถูก  เหมาะสม  สถานที่ตั้งอยู่บริเวณริมบึงแพง  ซึ่งเป็นสถานที่สำคัญแห่งหนึ่ง
ของบ้านแพงที่ประชาชนต่างให้ความสนใจ  มีนกเป็ดน้ำจำนวนมากอาศัยอยู่ในบริเวณนี้  ทำให้สร้างบรรยากาศในการรับประทานอาหารเป็นอย่างมาก

ร้านอาหารในบ้านแพง มีอยู่หลายร้านด้วยกัน  ดังนี้

1. ร้านอาหารบ้านแพง  ประเภทเนื้อ  เนื้อแดดเดียว  ย่างเนื้อ  ส้มต่อน  แจ่วฮ้อน
2. ร้านน้องเจมริมบึง ลาบ  ก้อย  ต้ม  ปลาเผา
3. ก.กุ้งเผา ปลาเผา  กุ้งเผา  ส้มตำ
4. ต๋อยลาบก้อย   แจ่วฮ้อน  ปลาเผา  ต้ม  ย่างลิ้น
5. ยูรริมบึง ไก่ย่าง  ส้มตำ  ปลาเผา  ยำผ้าขี้ริ้ว
6. ปูเล่  ย่างไก่บ้าน  กุ้งเผา  ปลาเผา  ส้มตำ
7. น้องไพร  ลาบ  ก้อย  ต้มแซ่บ
8. ลุงเชิดปลาเผา ต้นตำรับเมี่ยงปลาเผา  น้ำจิ้มอร่อย
9. ไก่หมุนบ้านแพง  กุ้งเผา  ปลาเผา
10. โจลาบเป็ด ไก่ย่าง  ต้มยำ  ปลาเผา  ส้มตำ